Wie kent de wereld onder zijn voeten? Wat speelt zich daar eigenlijk allemaal af? De documentaire Onder het Maaiveld geeft hier een uniek inkijkje in. De beelden verbluffen, maar laten je ook beter begrijpen waarom we de bodem gezond moeten houden.

Wortels groeien ondergronds door terwijl ze in talloze vertakkingen uit elkaar groeien. Die wortels verbinden zich met schimmels die voedsel leveren en zich verspreiden en met andere planten in verbinding zetten. Een gangenstelsel waar wormen, larven, bacteriën en geleedpotigen hun weg vinden. De documentaire Onder het Maaiveld zoomt in op de levende organismen die zich in de bodem bevinden. De beelden zijn zo abstract dat het lijkt alsof je naar een bewegend kunstwerk kijkt. Of zoals de producent zegt: science fiction. Omdat het ongekende gekke kleuren en vormen zijn.

Het zijn beelden die je waarschijnlijk nooit eerder zag. Zo is er van de 50.000 soorten mijten die er bestaan maar 10% bekend. En zijn veel kleine ondergrondse organismen met het blote oog niet waar te nemen. De makers van de documentaire hebben in samenwerking met onder andere Naturalis, Wageningen UR, Artis en micro filmer Wim van Egmond een micro-opstelling van het bodemleven gemaakt en daar maandenlang een camera op gezet die je meeneemt in de dwarsdoorsnede van de bodem. Zo zie je wat er gebeurt wanneer een konijn een keutel legt. Die verteert langzaam en wordt weer tot voedsel gemaakt voor het ondergrondse.

Zelf meedoen

Deze beelden worden verbonden met onder andere een groep mensen die zelf aan de slag gaat met een moestuin op een stuk Engels raaigras waar nog maar weinig leven in zit. Gaat dat lukken? Wat zien zij veranderen in de bodem terwijl ze seizoen na seizoen nieuwe gewassen laten groeien? Hoeveel verschil maakt het leven in die bodem voor je oogst?

Ignas van Schaick van EMS Films, de producent van de film, geeft aan dat ze mensen bewust een rol gaven in de film omdat je die verbinding nodig hebt. “De bodem is zo abstract. En we willen ook laten zien dat je zelf iets kunt doen om de bodem gezonder te maken.”

Zo boort de film een heel actueel thema aan. De intensieve landbouw en het gebruik van bestrijdingsmiddelen hebben het leven in de bodem aangetast. Het is daarom des te belangrijk om de overstap te maken naar landbouwvormen die geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruiken en de bodem niet uitputten, iets waar Triodos voor strijdt sinds de oprichting.

Opvolger van De Nieuwe Wildernis en De Wilde Stad

EMS FILMS is de producent van De Nieuwe Wildernis en De Wilde Stad. Twee bekende natuurdocumentaires die een groot publiek bereikten. De rode draad in deze films is dat er ongeziene werelden naar het scherm worden gebracht. In de eerste waren dat de wilde dieren in de Oostvaardersplassen die op ongekende manier in beeld werden gebracht en bij de tweede was dit juist het leven in de stad dat onszelf ontgaat. Je ziet hier bijvoorbeeld de stad vanuit het perspectief van een duif.

Ignas: “Onder het Maaiveld gaat het verst omdat we nu een wereld laten zien waar je als mens helemaal niet bij kunt, maar die wel dicht bij je staat. En we hopen dat het effect net zo groot is. Dat er veel mensen naar de bioscoop gaan om deze wereld te bekijken.”

De film is geen kritisch verhaal over wat er verkeerd gaat. Zoals over pesticiden die het ondergrondse leven kapot maken. Over de stikstofuitstoot of boeren die het niet goed zouden doen. “De film moet juist inspireren zelf aan de slag te gaan. Omdat je met een klein moestuintje al een stap kunt maken”, aldus Ignas. Maar daarnaast is de film zeker ook gespreksstarter. “We hebben al met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselvoorziening (LNV) gesproken. In deze film wordt duidelijk dat de hele keten mee moet om de bodem gezonder te maken. Niet alleen de boer, ook de supermarkt, groothandel en consument spelen een rol. Steeds meer initiatieven maken deze verbinding. Denk aan Aardpeer die mensen eigenaar maakt van een stukje gezonde bodem of Caring Farmers die ervoor zorgt dat meer mensen met boeren in aanraking komen.”

Triodos Foundation schenkt geld aan het educatieve programma dat bij de film hoort. Dat werd samen met IVN ontwikkelt. Beeldmateriaal voor Onder het Maaiveld kan in de klas gebruikt worden om basisschoolleerlingen bewuster te maken van organismen in de grond. “De lessen die we hebben gemaakt kunnen in de bestaande lessen gebruikt worden zodat het geen extra ballast vormt bovenop het volle programma dat kinderen al hebben op school”, geeft Ignas aan. “Al moeten kinderen wel meer naar buiten, zelf de natuur in. Zelf werd ik als achtjarige enthousiast over de natuur door een leraar die ons meenam in de schooltuin waar hij ons alles vertelde over wat daar groeide.”

Onder het Maaiveld is vanaf nu in veel filmhuizen en bioscopen te bekijken. Heb je hem al bekeken? Laat hieronder weten wat je ervan vond. De filmagenda kun je vinden op onderhetmaaiveldfilm.nl.